Mijn kind is niet eerlijk over uitgaven. Zal ik om bonnetjes vragen?

Jouw dochter vraagt of ze ‘als-je-blieft’ zo’n onweerstaanbare sushisandwich mag halen. Prima, jij bent de beroerdste niet. Maar je gaat niet het absurd hoge bedrag van € 9,50 betalen. Jullie spreken af om elk de helft te doen. Even later krijg je keurig een Tikkie van € 4,75. Jij bent tevreden, totdat je ’s avonds hoort dat je ook partner een Tikkie van € 4,75 heeft gekregen. Jij roept je dochter op het matje. Haar antwoord? ‘Ik dacht, ik probeer het gewoon.’

Creatief omgaan met geld

Als ouder schrik je misschien van zulk gedrag. Maar experts lachen erom. Pubercoach Janneke Terbille, bekend van de podcast Positief met pubers, vindt het zelfs volkomen normaal. ‘Pubers hebben zo hun manieren om creatief om te gaan met geld. En wees eerlijk: aan beide ouders een Tikkie sturen is gewoon best slim,’ zegt zij.

Het puberbrein is nog niet klaar met groeien

‘Je bent zelf ook puber geweest en toen probeerde je misschien ook linksom of rechtsom aan meer geld te komen. Dat komt doordat het puberbrein nog niet volledig is volgroeid. Impulsbeheersing, verantwoordelijkheid nemen, emotieregulering: het is allemaal nog in ontwikkeling.

Het puberbrein dus. Een goede reden, maar geen excuus. Je mag als ouder nog steeds in actie komen. De volgende keer dat je twijfelt over een uitgave, kun je deze tips in je achterhoofd houden:

Tip 1: maak goede afspraken over wat je betaalt

Oké, dit moet je eigenlijk van tevoren doen. Maar het helpt natuurlijk om goede afspraken te maken over wat je wel en niet betaalt. Waar geeft je kind het zakgeld aan uit en waar mogen ze nog een Tikkie voor sturen? Een sushisandwich is geen noodzakelijke uitgave, net als de broodjes in de kantine.

‘Als je zorgt dat er genoeg brood in huis is, hoeft je kind eigenlijk niks buiten de deur te eten,’ zegt Janneke Terbille. ‘Je kunt zelfs zalm, avocado en andere luxe ingrediënten kopen zodat je dochter zelf zo’n sandwich kan maken. Dat doet ze waarschijnlijk niet, want dat is niet cool, maar dat is dan haar eigen verantwoordelijkheid. Denk dus vooral mee over wat er allemaal wél kan, maar hou je vooral aan de afspraken. Daarmee kun je veel strijd voorkomen.’

Tip 2: zie het als een leermoment

Liegen en bedriegen: je puber doet het niet (helemaal) bewust. ‘Ik probeerde het gewoon,’ is een verklaring die je vrij letterlijk mag opvatten. Je puber denkt er verder niet over na. Pas als jij een gesprek begint over waarden en normen, hoe we met elkaar omgaan, wat wel en niet kan, gaat er een luikje open in dat puberbrein. Denk je dat je puber liegt? Spreek je puber dan zeker aan op dit gedrag.

‘Het moet geen ondervraging worden, maar een open gesprek,’ zegt Janneke Terbille. ‘Je kind mag fouten maken. Zelf had je het vroeger misschien ook wel zo gedaan. Dit mag je best benoemen. Leg uit dat bij vrijheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid ook eerlijkheid hoort. Niet alleen binnen jullie gezin, maar ook daarbuiten. Bij haar bijbaantje kan ze ook niet méér terugvragen dan ze heeft uitgegeven. Dan zegt haar baas toedeloe.’

Tip 3: zet bonnetjes niet in als controlemiddel

Liegt je kind elke keer opnieuw en twijfel je steeds vaker? Dan kun je om bewijs vragen. Vraag bijvoorbeeld om een foto van de prijs van een product in de winkel of het bonnetje. ‘Maar ook hier geldt: doe dat vanuit de gedachte dat je wil helpen, en niet om te controleren,’ zegt Janneke Terbille. ‘Leg weer uit dat je zo eerlijkheid en verantwoordelijkheid wil stimuleren en helpen met budgetteren, en dat je het niet doet omdat je geen vertrouwen hebt. Een bonnetje moet geen controlemiddel zijn.’