Hoe ga ik om met mijn geldchaoot?

Geldchaoten zijn er in alle soorten en maten. Het zijn de kinderen die hun zakgeld op dag 1 uitgeven, waardevolle spullen kwijtraken, bonnetjes niet bewaren en hun pasje voor de derde keer moeten blokkeren. Ze maken zich er meestal niet druk om, en jij als ouder des te meer. Hoe leer je ze omgaan met geld, zonder dat je zelf in de stress schiet?

Volgens geldpsycholoog Hanneke van Onna hebben geldchaoten juist iets bijzonders: ‘Ze maken geld niet zo groot. Ze denken er niet eindeloos over na, leggen zichzelf geen regels op en nemen het allemaal niet zo serieus. Dat is ook wat andere jongeren van ze kunnen leren: een beetje luchtigheid. Niet alles hoeft in een Excel-sheet.’

Onder de chaos zit vaak iets anders

Toch is het niet alleen maar zorgeloosheid. Onder dat nonchalante gedrag kunnen schaamte, frustratie of zelfs verdriet schuilgaan. Van Onna: ‘Kinderen die zijn opgegroeid in armoede, of hebben gezien dat geld voor ruzie zorgde, willen daar soms helemaal niks meer mee te maken hebben. Ze stoppen hun kop in het zand. Je herkent ze aan dichte enveloppen, spullen die steeds kwijtraken, of schoenen die in 6 varianten in de kast staan.

Liever een pot dan een plan

Wat je als ouder beter niet kunt doen? Een infuus met geld aanleggen. ‘Als kinderen weten dat jij altijd bijspringt, leren ze er niks van. Je voedt het idee dat geld altijd vanzelf wel komt. En wat ook niet werkt: meteen een strak budget opleggen. Voor een geldchaoot voelt dat als een gevangenis. Dan gaan ze juist in de weerstand.’

Wat dan wel? Van Onna: ‘Hou het luchtig. Maak het niet groter dan het is. Ga het gesprek aan, maar doe dat op een open manier. Je kunt samen munten sorteren, een geldweek tekenen of gewoon eens voelen aan briefgeld: hoe voelt het eigenlijk? Laat ze ervaren dat geld ook aandacht mag krijgen, zonder dat het saai of streng hoeft te zijn.’

Wegduiken helpt niet

Van Onna ziet geldchaoten als kinderen die zichzelf een beetje kwijt zijn. ‘Ze lijken nonchalant, maar voelen zich vaak juist ongemakkelijk. Als ze iets kwijtraken, is er oprechte schaamte: zie je wel, ik doe het niet goed. Maar ze weten ook niet goed hoe het anders moet. Dan is het makkelijker om het weg te lachen.’

Op latere leeftijd kan dat gedrag leiden tot problemen. ‘De blauwe enveloppen blijven ongeopend, rekeningen stapelen zich op, en ondertussen blijven ze spullen kopen die ze niet nodig hebben. Als ouder wil je dat voor zijn. Niet door alles over te nemen, maar door tijdig het gesprek aan te gaan.’

Geef liefde, geen oordeel

Wat geldchaoten volgens Van Onna het meest nodig hebben, is liefde. ‘En dan bedoel ik: liefde voor zichzelf. Dat ze leren dat ze ertoe doen, ook zonder dure spullen. Dat ze zichzelf serieus mogen nemen. En dat ze keuzes mogen maken die bij hén passen.’

Laat andere kinderen ook zien wat de geldchaoot goed doet. ‘Ze zijn vaak gul, sociaal en creatief. Dat mag worden benoemd. Net als hun positieve opvatting dat geld niet alles is. Daar kunnen we allemaal iets van leren.’