Werken op je 13e: de beste bijbaantjes

Alles over bijbaantjes voor 13-jarigen

Vanaf dertien jaar mag je (op vrije dagen) licht werk doen, zoals vakkenvullen, reclamefolders bezorgen, aardbeien plukken en meehelpen op een manege of boerderij. Er geldt voor deze leeftijd nog geen minimumloon, dat komt pas als kinderen vijftien zijn. Het uurloon verschilt per baantje, van 3,50 euro bij de supermarkt tot 10 euro bij het online invullen van enquêtes.

Financieel opvoedexpert Annelou van Noort schreef samen met Joëlla Opraus het boek Later word ik rijk. Om je kind voor te bereiden op de eerste bijbaan geven zij de volgende tips:

Wat wil jouw 13-jarige van een bijbaan?

Er bestaat geen overzicht van alle bijbanen waar je uit kan kiezen. Daar moet je zelf naar op zoek. Maak eerst samen een lijstje met dingen die je kind belangrijk vindt, adviseert Annelou van Noort. ‘Dit is heel persoonlijk en kan per kind verschillen.’

Wil hij graag veel geld verdienen? Of is het belangrijker dat hij het werk samen met vrienden en vriendinnen kan doen? Moet het bijbaantje in de buurt zijn, of mag het ook een eindje fietsen zijn? Buiten of binnen? Bespreek eerst dit soort dingen en kijk dan pas welke bijbanen er zijn. ‘Sommige kinderen sporten veel, zijn veel tijd kwijt aan school of hebben meer slaap nodig dan gemiddeld. Kijk goed of er genoeg tijd overblijft om kind te kunnen zijn, want de agenda is al snel gevuld.’

Samen zoeken naar werk voor jouw 13-jarige

Zijn de wensen duidelijk, dan kun je samen op zoek gaan naar een geschikt bijbaantje. Hou social media en advertenties in de supermarkt in de gaten, zoek online en vraag rond in de omgeving. Of bedenk zelf welk bedrijf hulp zou kunnen gebruiken. ‘Auto’s wassen bij een garagebedrijf, broden inpakken bij de bakker: er zijn veel taakjes die jonge kinderen leuk vinden om te doen en waar een bedrijf goed mee geholpen is.’

Waar mag je werken vanaf 13 jaar?

Voor dertienjarigen gelden strenge regels voor waar ze mogen werken. Je mag bijvoorbeeld niet werken in een fabriek of met machines, geen dingen tillen die zwaarder zijn dan 10 kilo, geen alcohol serveren in een restaurant of achter de kassa zitten. Je mag ook niet op schooldagen of in de vakanties werken tussen zeven uur ’s ochtends en acht uur ’s avonds, sowieso maar twee uur per dag en op zondag alleen onder allerlei voorwaarden.

Waar mag je kind dan wel werken vanaf de 13? Want het is best lastig, als je kind wel staat te springen om te werken. Het gebeurt soms dat werkgevers extra uurtjes door de vingers zien, of dat je zelf denkt: dat ene uurtje meer, wat maakt dat nou uit? Maar de gevolgen kunnen groot zijn. ‘Als de arbeidsinspectie komt controleren, krijgt niet alleen de werkgever een boete maar ook jij als ouder,’ legt Annelou van Noort uit. Zo’n boete kan oplopen tot tweeduizend euro. ‘De regels voor dertienjarigen zijn er niet voor niets, ze zijn er om enthousiaste kinderen te beschermen tegen te veel werken of minder geschikte baantjes. Het is goed om je daar bewust van te zijn.’

Oefen de sollicitatie met jouw 13-jarige

Voordat je tiener begint met de eerste werkdag, is er vaak een sollicitatiegesprek. Of in elk geval een kennismaking, waarbij je kind zich even moet legitimeren en formulieren in orde moet maken. ‘Het kan fijn zijn om van tevoren even te oefenen met de vragen die ze kunnen krijgen,’ zegt Annelou van Noort.

Bespreek ook welke vragen je kind misschien heeft. ‘Stel dat een werkgever zegt dat je om negen uur begint. Betekent dit dat je op dat tijdstip binnen mag komen lopen, of moet je dan al helemaal startklaar zijn, met de jas aan de kapstok en mobiel in de kluis? Zijn er bepaalde kledingvoorschriften? Als je ziek bent, wie moet je dan bellen? Zet dit soort vragen even samen op een rij.’

Spreek af dat je kind minstens een aantal weken werkt

Niet alles aan een bijbaan is altijd even leuk. Zeker in het begin is het even wennen en kan je tiener zich onzeker voelen. ‘Maak de afspraak om de nieuwe bijbaan minimaal X dagen of weken vol te houden,’ zegt Annelou van Noort. ‘Je kind zal leren dat je lang niet altijd zin hebt en soms moe bent, maar dat je er dan alsnog voor kan kiezen om toch te gaan, op tijd te komen en je in te zetten. Het klinkt misschien wat streng, maar het helpt ook.’

Zelf kent ze iemand die in één maand 3 verschillende baantjes had geprobeerd en ze allemaal opgaf. Van 2 banen had hij achteraf spijt dat hij er zo snel mee was gestopt. ‘Dus stoppen, prima, maar wel eerst een tijdje proberen. Wie weet groeit je kind er wel in. Blijf er vooral met elkaar over in gesprek.’

Geld verdienen als 13-jarige: salaris en belastingen

Het salaris van de bijbaan krijgt je 13-jarige binnen op de eigen rekening. Dat betekent dat je kind geld krijgt waarover ook belasting betaald moet worden. Gelukkig is voor jongeren een groot deel van de belastingaangifte al voor ze ingevuld. Toch kan het goed zijn om er samen al een keer doorheen te lopen. Zeker voordat je kind achttien is en het allemaal zelf moet doen.

Ook kun je de nadruk leggen op de positieve kanten van de belastingdienst. ‘Vaak denken kinderen dat belasting geen leuk onderwerp is, omdat ze hun ouders er negatief over horen praten. Maar op deze leeftijd kan de belastingdienst een sponsor zijn,’ zegt Annelou van Noort.

Als je als 13-jarige geld verdient, betaal je vaak meer loonbelasting dan uiteindelijk hoeft. Omdat ze meestal niet het hele jaar doorwerken, kunnen ze achteraf vaak geld terugkrijgen. ‘Vult je kind in maart de belastingaangifte in, dan wordt het geld vlak voor de zomervakantie op de rekening gestort. Voor tieners is er niets heerlijkers dan net voor de vakantie nog een extra bedrag te ontvangen,’ zegt Annelou van Noort.

Laat je kind de werktijden bijhouden

Niet alle werkgevers werken met een digitaal systeem. Soms houden ze de werktijden van je 13-jarige nog met de hand bij. Om discussies te voorkomen, is het handig als je kind altijd zelf ook de gewerkte uren opschrijft, bijvoorbeeld in de notities op de telefoon. Dus de datum, begin- en eindtijd. ‘Zo hoef je niet achteraf nog te zeggen dat je die ene zaterdag een half uurtje langer bent gebleven of een andere keer eerder weg bent gegaan,’ zegt Annelou van Noort.

Risico’s van bijbaantjes voor 13-jarigen

Oppassen bij de buren en koken voor je ouders zijn best onschuldige bijverdiensten. Maar er zijn ook bedrijven die zwart werk aanbieden voor een hoog uurloon. Voor tieners klinkt dat aantrekkelijk, maar omdat hun brein nog niet volledig is ontwikkeld, kunnen ze de risico’s niet inschatten.

Bekijk samen de loonstrook met jouw kind

Je kind kijkt waarschijnlijk vooral op de bankapp om te checken of het salaris binnen is. De digitale loonstrook krijgt bijna nooit aandacht – ook niet van volwassenen. ‘En toch is het goed om hier ook samen naar te kijken,’ zegt Annelou van Noort. ‘Wat staat hier precies op en wat is belangrijk? Horen er bepaalde kosten bij deze baan, zoals werkkleding of speciale schoenen? Of betaal je automatisch ook voor de personeelsvereniging?’

Je kind heeft vanaf nu ook een bewaarplicht vanuit de Belastingdienst. ‘Maak een aparte map aan om de loonstroken in te bewaren. Zo leren kinderen om een eigen administratie bij te houden.’