Snel geld verdienen? Zo gaan oplichters te werk

Rijk worden zonder veel moeite: dat klinkt voor veel jongeren als een droom. Op sociale media worden ze overspoeld met beloften van snelle winst: koop dit boek, volg deze cursus of pas dit ‘geheime trucje’ toe. Maar vaak schuilt er oplichting achter. In dit artikel bespreken we 3 veelvoorkomende manieren waarop oplichters jongeren misleiden met de belofte van snel geld.

Hoor jij bij de generatie Xennials of Millennials? Dan herinner je je vast je eerste stappen in de digitale wereld. Je stuurde je eerste mails, ging chatten op MSN, betaalde steeds vaker met een pinpas en kreeg je eerste mobiele telefoon.

Elke technologische ontwikkeling bracht nieuwe uitdagingen met zich mee. Je had de vrijheid om alles te ontdekken, fouten te maken en daarvan te leren. Gelukkig stonden je ouders naast je. Ook zij waren nieuw in deze digitale wereld en leerden met je mee.

Digitale vaardigheid is geen digitale wijsheid

Voor kinderen van nu (generatie Alpha) is de digitale wereld normaal. Zij groeien ermee op en lijken moeiteloos met de technologie om te gaan. Als peuter wisten ze de iPad al te bedienen, dan weten ze ook wel hoe ze veilig online moeten blijven, toch?

Dit is een grote misvatting, zegt fraude-expert Kathelijne Swaak (ABN AMRO). ‘Praktisch weten jongeren misschien welke knopjes ze moeten indrukken en hoe apps werken. Maar psychisch zijn ze net zo naïef als wij op die leeftijd. Hun brein is nog niet volledig ontwikkeld. Daardoor kunnen ze digitale gevaren, en gevolgen op lange termijn, moeilijk overzien. Ze hebben nog niet de kennis en levenswijsheid om te snappen wat er online precies gebeurt.’

Criminelen en oplichters weten dit natuurlijk ook. En ze spelen er handig op in door jongeren snel geld te beloven. Dit zijn 3 manieren waarop ze dat doen:

Manier 1: finfluencers

‘Deze 3 cryptocurrencies maken jou miljonair.’

‘Zo bouw je een vermogen van 2 miljoen euro. Iedereen kan het!’

‘Geld verdienen? Dat doe je niet met een baantje bij de supermarkt.’

Met dit soort uitspraken lokken ‘finfluencers’ jongeren naar zich toe. Een finfluencer is iemand die via social media beleggings- of investeringsadvies geeft, meestal over crypto’s. Jongeren worden verleid door hun flitsende video’s, snelle oneliners en luxe levensstijl.

article_Snel geld verdienen&-x3f; Zo gaan oplichters te werk_1.png

article_Snel geld verdienen&-x3f; Zo gaan oplichters te werk_2.png

Algemene adviezen geven mag wel

Officieel doet een ‘finfluencer’ niets illegaals. Volgens de AFM mag je iemand niet zomaar een persoonlijk beleggingsadvies geven, maar algemene adviezen verspreiden mag wel. Dat doen finfluencers slim. Ze zeggen bijvoorbeeld dat een bepaalde cryptomunt gaat vliegen, niet dat jij erin moet investeren.

Jongeren laten zich beïnvloeden

Toch is de impact groot. Uit onderzoek van het Ministerie van Financiën blijkt dat twee derde van de jongeren die finfluencers volgen, zich laat beïnvloeden door hun adviezen. Bijna een derde belandt hierdoor in financiële problemen.

Finfluencers lijken op je kind

Wat het nog slimmer maakt, is dat finfluencers ver afstaan van de stereotype beleggingsadviseur in pak. ‘Het zijn jongeren die op jouw kind lijken,’ zegt Kathelijne Swaak. ‘Ze zien er goed uit, rijden in dure auto’s en dragen mooie merkkleding. Zo denkt jouw kind: dat kan ik ook bereiken.’

Jouw kind is het verdienmodel

Hoewel finfluencers zeggen rijk te zijn geworden door slim beleggen, is hun verdienmodel eigenlijk jouw kind. Ze krijgen bijvoorbeeld geld door jongeren naar bepaalde websites of producten te lokken. Of ze bieden een dure cursus aan waarin ze hun ‘geheim’ delen om snel rijk te worden. ‘De enige die daar rijk van wordt, is de finfluencer zelf,’ zegt Swaak.

Bij oudere kinderen gaat het soms nog verder: ze worden verleid om een crypto-wallet te openen tijdens een ‘exclusieve’ vervolgcursus. ‘Zo heeft de finfluencer direct toegang tot alle inloggegevens,’ waarschuwt Swaak.

Manier 2: geldezels

In dit artikel schreven we al over geldezels en wat je ertegen kunt doen. Oplichters, vaak jongeren die betrouwbaar overkomen, benaderen andere tieners met een verzoek: "Mag ik je pinpas even lenen?" Wat onschuldig lijkt, is in werkelijkheid een manier om illegaal geld door te sluizen. Vaak gaat het om het maximale bedrag dat je bij een bank kunt opnemen. En wie draait op voor de gevolgen? De tiener, die zonder het te beseffen betrokken raakt bij criminele activiteiten.

Geldezels worden altijd gepakt

‘De pakkans bij geldezels is 100 procent, omdat banken verdachte overboekingen meteen opmerken,’ legt Kathelijne Swaak uit. ‘Voor kinderen kunnen de gevolgen groot zijn. Ze kunnen bij Bureau Halt terechtkomen en zelfs een strafblad krijgen. Dit heeft invloed op toekomstplannen, zoals het verkrijgen van bepaalde banen of een hypotheek.’

Het lijkt zo makkelijk verdiend

Oplichters zoeken hun slachtoffer vaak bij drukke plekken waar veel jongeren samenkomen, zoals fastfoodrestaurants en winkelstraten. ‘Vooral tieners die buiten wachten omdat ze zelf weinig geld hebben, zijn kwetsbaar,’ zegt Swaak. ‘Hun vrienden gaan naar binnen om iets te kopen, terwijl zij blijven staan. Dat maakt ze een makkelijk doelwit. Criminelen beloven bijvoorbeeld 50 euro in ruil voor het even uitlenen van hun pinpas. Het lijkt onschuldig en gebeurt razendsnel.’

Manier 3: advertenties via Snapchat

Snel geld verdienen? Stuur me een DM. Dit soort oproepen verschijnen regelmatig op de tijdlijn van jongeren op Snapchat en Instagram. Een tiener stuurt een bericht en krijgt contact met een ‘aardige werkgever’ die een flinke beloning belooft in ruil voor een paar simpele klusjes.

Begint onschuldig …

‘Dat kan van alles zijn,’ zegt fraude-expert Kathelijne Swaak. ‘In het begin lijkt het onschuldig, zoals een pakketje wegbrengen of een pinpas ophalen. Maar al snel wordt het serieuzer. We zien nu zelfs dat brievenbusbommen, die regelmatig in het nieuws komen, vaak worden gelegd door kinderen van 13 of 14 jaar oud. Wie eenmaal in zo’n netwerk zit, komt er moeilijk weer uit. De opdrachten blijven komen.’

Maakt niet uit of je arm of rijk bent

Hoeveel jongeren op deze manier slachtoffer worden van criminele praktijken is onbekend, omdat veel onder de radar blijft. Maar één ding is zeker: het komt overal voor. ‘Het maakt niet uit of je ouders rijk of arm zijn, wat je opleidingsniveau of achtergrond is,’ zegt Swaak. ‘Elke jongere wil graag een paar nieuwe sneakers.’

Wat kun je doen?

Hoe zorg je dat je tiener zich bewust is van online fraude en misleiding?

Praat erover

‘Het belangrijkste is om het gesprek aan te gaan,’ zegt fraude-expert Kathelijne Swaak. Op YouTube zijn er veel documentaires en filmpjes over geldezels, finfluencers en Snapchat-klusjes. Samen kijken biedt een laagdrempelige manier om het onderwerp te kunnen bespreken.’

Leer je kind kritisch denken

Leg uit dat ‘snel rijk worden’ een illusie is. Niemand wordt van de ene op de andere dag miljonair. Of je moet de loterij winnen, maar die kans is klein. Kent je kind iemand die in korte tijd veel geld heeft verdiend? ‘Bespreek wat die persoon ervoor heeft moeten doen,’ adviseert Swaak. ‘Een vlogger op YouTube moet dagelijks content maken en monteren. Een influencer steekt uren in de voorbereiding van posts en video’s. Geld verdienen kost tijd en moeite. Maak je kind bewust van de verdienmodellen achter schijnbare successen.’

Maak duidelijke afspraken over privacy

Je pinpas, pincode en toegangscode van je telefoon zijn persoonlijk en vertrouwelijk. Bespreek met je kind wat je wel en niet deelt. Meer hierover lees je in dit artikel over digitale veiligheid.