Praten over geld? Pas als het misgaat?

Johanneke Mijnhardt geeft masterclasses over financiële opvoeding en schreef Ik stuur je een tikkie, met praktische tips voor elke leeftijd. In dat boek vertelt ze over de ‘geldgesprekken’ die ze regelmatig met haar 2 tieners heeft. ‘Het hoeft niet altijd over geld als betaalmiddel en de hoogte van het zakgeld te gaan,’ zegt ze. ‘Je kan ook praten over rolmodellen. Zijn er mensen tegen wie je kind opkijkt, die bijvoorbeeld goed kunnen ondernemen? Wat doen zij, en wat zou je kind ervan willen leren?’

We praten niet makkelijk over geld

In onze maatschappij praten we niet zo makkelijk over geld. Toch kunnen we veel gedoe voorkomen als we geld al vanaf jonge leeftijd een onderwerp van gesprek maken met onze kinderen. Dat kan supermakkelijk op veel momenten. Een paar tips:

• Praat over je eigen uitgaven

‘Ga samen boodschappen doen. Vraag van tevoren aan je kind hoeveel iets zou kunnen kosten. Of ga op zoek naar de goedkoopste versie van een product en bespreek waarom iets duur of juist goedkoop kan zijn. Je kunt dan meteen iets vertellen over het productieproces of hoe inflatie werkt,’ zegt Johanneke Mijnhardt.

• Haak in op situaties in het dagelijks leven

Annelou van Noort en Joëlla Opraus sommen in hun boek Later word ik rijk een aantal ‘geldsituaties’ op die kunnen leiden tot een gesprek: ‘Een video van een YouTuber met een Lamborghini, de laatste sneakertrend, de vakantie van het vriendinnetje naar Bali (terwijl jullie in Cadzand zitten), verschillen in kleedgeld, kapotte telefoons. Er zijn zoveel geldlessen die je gewoon zo krijgt aangeboden in het dagelijks leven. Het enige wat jij hoeft te doen, is de tijd nemen voor deze mooie kans om een geldgesprek met je kind te voeren.’ Johanneke Mijnhardt haakte een keer in op een item in het jeugdjournaal. ‘Het ging over gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Dat was een mooi moment om te bespreken hoe de situatie bij ons thuis is. Ik regel de financiën, maar dat betekent niet dat mijn man van niks weet. Ik legde mijn kinderen uit dat het belangrijk is om zelf grip en zicht te houden op de inkomsten en uitgaven, ook als je niet zo goed bent in cijfers. Je blijft altijd zelf verantwoordelijk.’

• Maak steeds afspraken over (zak)geld

Bij Johanneke Mijnhardt thuis wordt elk jaar de hoogte van het zakgeld onder de loep genomen. Ze maakt dan met haar kinderen een lijst van inkomsten en uitgaven en bespreekt hoeveel ze nodig hebben. Maar ook op andere momenten maakt ze afspraken met haar kinderen over geld.   ‘Het leerzame aan zakgeld is niet het geld zelf, maar de waarde erachter: je kinderen leren nadenken over geld. Daar hoort bij dat je afspraken maakt. Over de hoogte, wanneer ze het krijgen, waaraan ze het uitgeven én wat je doet als het misgaat. Het maakt niet eens zoveel uit wat je afspreekt, als je maar íets afspreekt,’ zegt Johanneke Mijnhardt. ‘Zo leren kinderen dat geld iets is waar je regelmatig over praat. En dat die afspraken er gewoon bij horen.’

• Stimuleer een growth mindset

Soms gaat het fout en is het geld op. Dat is niet erg, fouten maken mag. Daar leren ze van. Het is een mooi moment voor een geldgesprek, adviseert Johanneke Mijnhardt. ‘Probeer je kind constructief te laten nadenken en stel vragen. Hoe zou je dat kunnen regelen? Wat heb je daarvoor nodig? Wat moet je zelf doen, wat zou ik kunnen doen? En aan wie kun je nog meer hulp vragen? Laat je kind nieuwsgierig te werk gaan en naar oplossingen zoeken. Dat is een vaardigheid waar hij in het leven nog veel vaker wat aan zal hebben.’

• Deel je eigen geldblunders

‘Heb je iets in je kast hangen wat je bijna nooit draagt? Ben je voor een foute reclamespot gevallen en heb je nu 5 douchegels met een twijfelachtige geur? Deel het aan de keukentafel,’ schrijven Annelou van Noort en Joëlla Opraus in hun boek Later word ik rijk. ‘Vertel wat er is gebeurd en vooral wat je ervan hebt geleerd.’

• Deel TikTok-content over ‘money’

Ook een goede tip uit Later word ik rijk: ga op zoek naar leuke filmpjes over geldonderwerpen en zet ze in de familie-appgroep. Maak er een challenge van met alle gezinsleden. Als je samen zit te eten, kun je kiezen wat het leukste bericht was.

• Speel (bord)spelletjes

Als Johanneke Mijnhardt met haar zoon een spelletje Monopoly speelt, komt zijn karakter mooi naar boven. Hij speelt offensief en met lef. Haar dochter speelt daarentegen behoudend. Zij richt zich op de straten die ze al heeft veroverd en neemt verder weinig risico’s. ‘Het zal geen verrassing zijn dat mijn zoon in het echte leven interesse heeft in beleggen en mijn dochter dat doodeng vindt,’ zegt Mijnhardt.

Ook iets simpels als een spelletje geeft weer aanleiding tot een geldgesprek. ‘We hebben met onze zoon afspraken gemaakt over beleggen. Dat mag hij pas doen als hij voldoende voor zijn buffer heeft gespaard en ook het geld voor zijn vakantie rond is. Met onze dochter bespraken we waaróm ze geld investeren zo eng vindt en hebben we gekeken wat ze wel zou durven. Vervolgens hebben we ze van strategie laten veranderen in het spel: mijn zoon ging spelen zoals mijn dochter en andersom. Zo leerden ze allebei dat er ook andere mogelijkheden zijn om met geld om te gaan.’